Đôi nét về văn hóa của nước Úc

Posted by : Unknown 28 tháng 10, 2013

Văn hóa Úc được xây dựng trên những câu chuyện của những võ sĩ, những người sống ngoài vòng pháp luật và những người lính dũng cảm, của những người hùng thể thao, những anh hùng lao động và di dân dũng cảm. Tất cả ca ngợi sự công bằng trước mọi cơ hội, những hoạt động ngoài trời và một mức độ hài hước cao Ngày nay, Úc được biết đến bởi những di sản của thổ dân, một sự pha trộn của nhiều nền văn hóa, những ý tưởng mới mẻ và một sân khấu nghệ thuật sinh động.

Văn hóa thổ dân: một truyền thống phong phú và muôn thuở

Thời gian sáng tạo thế giới là thời kỳ linh thiêng trước khi vũ trụ được hình thành. Theo tín ngưỡng của thổ dân, những thần linh vật tổ của tổ tiên xuất hiện từ trái đất và từ trên trời xuống để đánh thức thế giới đang chìm trong sự tĩnh lặng và tăm tối. Họ sáng tạo ra mặt trời, mặt trăng và các vì sao, tạo ra những ngọn núi, dòng sông, cây cối, hố nước và biến thành loài người và các loài động vật. Thần linh của tổ tiên nối liền quá khứ cổ xưa với hiện tại và tương lai qua mọi khía cạnh của nền văn hóa thổ dân. Những tác phẩm nghệ thuật trên đá, những bức tranh thủ công trên vỏ cây đã tiết lộ những câu chuyện từ Thời kỳ sáng tạo thế giới, đánh dấu các lãnh thổ và là chứng nhân của lịch sử trong khi những bài ca kể về những chuyến hành trình trong thời kỳ này, lập ra một bản đồ truyền miệng về những nguồn nước và những mốc quan trọng khác. Những bài ca đặc biệt này đã được truyền lại từ thế hệ này sang thế hệ khác gần như không thay đổi từ ít nhất là 50.000 năm và thường được biểu diễn cùng những thanh gõ clapstick hay âm thanh rộn ràng của didgeridoo. Tương tự như vậy, những điệu nhảy truyền thống tiết lộ những huyền thoại về sự sáng tạo thế giới, ca ngợi chiến công của những người anh hùng trong Thời kỳ sáng tạo thế giới và cả những sự kiện lịch sử gần đây nữa.

Những huyền thoại thời thuộc địa: những võ sĩ, những người sống ngoài vòng pháp luật và những người lính dũng cảm

Người Úc tin vào tình bạn và sự công bằng trước mọi cơ hội và có thiện cảm sâu xa đối với những người cùng khổ hay những ‘võ sĩ’. Những giá trị này bắt nguồn từ những tù nhân và thực dân đã chiến đấu chống lại một vùng đất thù nghịch, xa lạ và một chính quyền thường bất công. Người sống ngoài vòng pháp luật nổi tiếng nhất nước Úc Ned Kelly đã phản đối sự nghèo đói và bất công của hệ thống giai cấp của người Anh đến đây cùng với những tù nhân. Cuộc chiến cho ‘công bằng và tự do’ và cho ‘những người dân vô tội’ của người anh hùng này đã được người Úc đưa vào như một phần của văn hóa quốc gia và là nguồn cảm hứng của không biết bao nhiêu tác phẩm văn học và điện ảnh. Trên những bãi đào vàng vào giữa thập niên 1950, những người đào vàng được mô tả trong những câu chuyện và bài ca như những anh hùng lãng mạn, những kẻ lưu manh và những tên côn đồ đòi quyền dân chủ. Sự kiện Eureka đẫm máu, nơi những người thợ mỏ bang Victoria nổi dậy chống hệ thống giấy phép độc đoán năm 1854, đã trở thành một biểu tượng cho chiến thắng của công bằng xã hội. Sau đó, trong Thế chiến thứ nhất, những người lính ANZAC dũng cảm chiến đấu ở Gallipoli đã đem lại cho cụm từ ‘Aussie bất khuất’ một ý nghĩa mới.

Tiếng Anh của người Úc: lối nói ‘Strine’

Người Úc có một lối nói thông dụng có một không hai được nhà ngôn ngữ học Alastair Morrison đặt tên là ‘strine’ vào năm 1966 (tưởng tượng quý vị nói tiếng Úc phải mím chặt môi để tránh ruồi bay vào). Lối nói này kết hợp rất nhiều những từ đã thất lạc từ lâu và ngôn ngữ kiểu Ailen của những tù nhân đầu tiên với những từ ngữ trong ngôn ngữ thổ dân. Người Úc thường rút gọn các từ sau đó thêm ‘o’ hoặc ‘ie’ ở sau, ví dụ như trong câu ‘bring your cossie to the barbie this arvo’ (nhớ mang áo tắm tới bữa tiệc barbecue tối nay). Họ cũng thích đảo ngược những biệt danh như gọi những người tóc đỏ là ‘xanh’ (‘bluey’), những người có mái tóc sẫm màu được gọi là ‘tuyết’ (‘snowy’) và những người có dáng vóc nhỏ bé là ‘khổng lồ’ (‘lofty’). Họ có xu hướng làm bẹt các nguyên âm và kết thúc một câu với ngữ điệu hơi lên cao.

Những người hùng thể thao: vinh quang của đất nước

Rõ ràng là những người dân Úc hâm mộ thể thao một cách cuồng nhiệt. Với hơn 120 tổ chức thể thao quốc gia và hàng ngàn tổ chức địa phương, vùng và bang, ước tính ở Úc có 6 triệu rưỡi người chính thức chơi thể thao. Không tồi đối với một quốc gia chỉ có hơn 21 triệu dân! Môn thể thao được nhiều người xem nhất ở Úc là Bóng Đá Theo Luật Úc(AFL) với những cú đá cao và những cú nhảy như vũ công ba lê, trong khi đó tính bạo lực và những tiểu xảo tại Giải Vô Địch Quốc gia về Bầu Dục (NRL) lại chiếm vị trí số 1 tại New South Wales và Queensland. Đội bóng Wallabies của Liên Đoàn Bầu Dục Quốc Gia Úc chơi ở giải đấu quốc tế và ở Cúp Bledisloe, một phần trong giải đấu Tri Nations với Nam Phi. Úc là đất nước của những vận động viên bơi lội và những tấm huy chương trong các kỳ Olympic đã chứng minh cho thành tích của người Úc tại bể bơi. Vào mùa hè, chúng tôi theo dõi đội khúc côn cầu Úc thi đấu trong màu áo trắng và đến tháng 1, chúng tôi lại chuyển sang theo dõi giải quần vợt Úc Mở Rộng. Được tổ chức ở Melbourne, giải này thu hút nhiều người đến với Úc hơn bất kỳ một sự kiện thể thao nào khác. Bóng đá là một môn thể thao đang trên đà phát triển. Chúng tôi có những vận động viên lướt sóng hàng đầu thế giới trong giải đấu Bells Beach Surf Classic, và trong Ngày Lể sau Giáng Sinh, những đám đông tụ họp lại để theo dõi những con thuyền băng qua Cảng Sydney trong cuộc đua thuyền từ Sydney đến Hobart. Vào ngày thứ 3 đầu tiên của tháng 11, người dân tập trung vào giải đua ngựa nổi tiếng - cúp Melbourne - trong khi đến tháng 3, những tay đua lại đổ xô về Melbourne để tham gia Giải Đua Xe Công Thức 1(Formula One Grand Prix). Họ còn yêu thích rất nhiều môn thể thao khác nữa, và nếu quý vị còn chưa rõ về luật chơi, hãy hỏi một người hâm mộ cuồng nhiệt.

Lối sống ngoài trời: bãi biển và những bữa tiệc barbecue

Với trên 80% dân số Úc sống cách bờ biển không đầy 50 cây số, biển đã trở thành một phần không thể tách rời khỏi lối sống thư thái của họ. Từ buổi tập lướt sóng sáng thứ bảy cho những ‘cậu nhóc’ đến trận đấu khúc côn cầu trên bãi biển sau bữa tiệc barbecue, họ yêu cuộc sống trên những bãi biển đầy cát. Họ chen lấn để có được một chỗ trên những bãi biển đông đúc, thư giãn tại những điểm du lịch nổi tiếng và lái xe tới những bãi biển bí mật, hẻo lánh ở những công viên quốc gia trên bờ biển. Họ tới bãi biển để tắm nắng và lướt sóng hoặc đi tàu, đi dù lượn, câu cá, lặn biển và nhặt vỏ sò. Đó là nơi họ gặp gỡ nhau, cùng chơi thể thao, thư giãn và tận hưởng sự lãng mạn. Đó cũng là nơi kỷ niệm những ngày lễ. Vào đêm giao thừa, những người dân nhảy múa trên cát và xem pháo hoa tại bãi biển Manly và Bondi ở Sydney và bãi biển Glenelg ở Adelaide. Rất nhiều bãi biển là nơi ăn mừng nhập tịch vào ngày quốc Khánh Úc. Trong dịp Giáng sinh, có đến 40.000 khách du lịch quốc tế đổ xô đến Bãi Biển Condi trong trang phục bơi với mũ của ông già Noel. Những bãi biển nổi tiếng nhất ở Úc – bãi Bondi và Manly ở Sydney, bãi St Kilda ở Melbourne, bãi Surfers Paradise ở Queensland Gold Coast, bãi Cottesloe ở Perth và bãi Glenelg ở Adelaide – không chỉ thu hút khách du lịch trong nước mà cả du khách quốc tế.

Đa văn hóa: đồ ăn, lễ hội và tín ngưỡng đa dạng

Kể từ năm 1945, hơn 6 triệu người trên khắp thế giới đã đến Úc sinh sống. Ngày nay, hơn 20% dân số Úc là những người sinh ở nước ngoài và hơn 40% là những người có xuất xứ từ nhiều nền văn hóa pha trộn vào nhau. Ở Úc, chúng tôi nói 226 ngôn ngữ - sau tiếng Anh thì phổ biến nhất là tiếng Ý, tiếng Hy Lạp, tiếng Hoa và tiếng Ả Rập. Sự đa dạng phong phú về văn hóa của Úc thể hiện ở các món ăn, với sự hiện diện của hầu hết các món ăn trên thế giới và một vài trong số đó được kết hợp với nhau đầy nghệ thuật. Quý vị có thể thưởng thức hương vị của châu Âu, những gia vị hấp dẫn đến từ châu Á, châu Phi và vùng Trung Đông và những món ăn đặc trưng của ”dân bụi” Úc ở bất cứ đâu, từ những quán vỉa hè cho tới những nhà hàng 5 sao. Hãy thử món Thái mang về, dùng món mì Ý ngon tuyệt, ăn món tapa trong những khu Tây Ban Nha của thành phố ở Úc và thưởng thức món chả viên ở Chinatown. Quý vị cũng có thể cảm nhận được nền văn hóa đa sắc tộc của họ qua rất nhiều lễ hội đầy màu sắc. Xem những điệu vũ samba và capoeira tại lễ hội Bondi của Brazil, Nam Mỹ, nhảy múa đằng sau đám múa rồng vào ngày Tết âm lịch hay đi dạo trên những con phố đã biến thành quảng trường sống động trong những ngày kỷ niệm hàng năm của người Ý. Là một quốc gia, chúng tôi có nhiều tín ngưỡng khác nhau và du khách có thể thấy những nhà thờ Thiên chúa giáo và Giáo phái Anh, những ngôi đền của Ấn, Sikh và những ngôi chùa, những nhà thờ Hồi giáo cùng những giáo đường Do Thái dọc những con đường của họ.

Những phát minh của người Úc: từ Hills Hoist cho tới pênixilin

Địa lý độc đáo và sự biệt lập tương đối của Úc đã biến nơi này trở thành mảnh đất màu mỡ cho những ý tưởng mới phát triển. Năm 1879, người Úc đã phát minh ra một phương pháp để sản xuất đá nhân tạo, giúp cho họ xuất khẩu thịt sang Vương Quốc Anh trên những con tàu đông lạnh. Năm 1906, tời cứu hộ trên biển được phát minh, nhờ đó những người cứu hộ có thể kéo những người gặp nạn về phía mình bằng một sợi dây gắn vào áo. Năm 1929, Alfred Traeger đã phát minh ra một máy thu thanh chạy bằng bàn đạp làm phương tiện liên lạc cho ”bác sĩ bay” (Flying Doctor).

Người Úc cũng là tác giả của nhiều phát minh thông dụng như tập giấy ghi (1902), aspirin (1915), máy kích thích nhịp đập (1926), pênixilin (1940), sào phơi quần áo (1946), ống bơm tiêm nhựa dùng một lần rồi bỏ (1949), thùng rượu (1965), tai giả (1978), bàn cầu có hai hệ thống xả (1980), công nghệ chống làm giả tiền giấy (1992) và kính áp tròng sử dụng lâu dài (1999).

Rất lâu trước khi là thuộc địa của châu Âu, những thổ dân đã từng dẫn đầu thế giới. Họ đã phát minh ra boomerang khí động lực và một loại thương có tên là woomera. Họ cũng là những xã hội đầu tiên sử dụng răng cưa trên những dụng cụ bằng đá và là những xã hội đầu tiên sử dụng những dụng cụ bằng đá để xay xát hạt giống là những dụng cụ thường ngày mà những xã hội khác đi sau khá lâu đã phát triển.

Khao Khát Văn hóa: rạp hát, phim ảnh, sách báo và nghệ thuật tạo hình

Từ sân khấu đến văn học, người Úc đã thể hiện niềm đam mê với nghệ thuật. Chúng tôi đổ xô đến các rạp chiếu phim và số người có mặt tại các buổi biểu diễn nghệ thuật và các phòng trưng bày gần gấp đôi số người đi xem các trận bóng đá. Các thành phố ở Úc đăng cai tổ chức rất nhiều lễ hội văn hóa. Ngày nào trong tuần cũng có những buổi biểu diễn âm nhạc, sân khấu, khiêu vũ và triển lãm nghệ thuật. Hãy xem những vũ điệu của thổ dân do các nghệ sĩ thuộc nhà hát Bangarra Dance Theatre biểu diễn, hòa mình vào lễ hội âm nhạc quốc tế WOMA Delaide ở Adelaide và say sưa với những vở hát, vũ balê, opera và những bức tranh tại trung tâm văn hóa đồ sộ Brisbane thuộc South Bank. Ở những thị trấn nhỏ hơn, du khách có thể xem những buổi trình diễn của các nhạc sĩ địa phương và ngắm nhìn những đồ thủ công mỹ nghệ.